κριτική: Ο ΑΣΤΑΚΟΣ / THE LOBSTER (2015) [****]

Υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου (2017)

[Πρεμιέρα Αίθουσες: 22/10/2015

BluRay-DVD: 7/3/2016]

Δραματική Κομεντί / Σκηνοθεσία-Σενάριο: Γιώργος Λάνθιμος / Πρωταγωνιστούν: Κόλιν Φάρελ, Ρέιτσελ Βάις, Μπεν Γουίσοου, Τζον Ράιλι, Λέα Σεϊντού, Αγγελική Παπούλια, Ολίβια Κόλμαν, Άσλεϊ Γιένσεν, Αριάν Λαμπντ, Μάικλ Σμάιλι / Παραγωγή: : Ελλάδα - Ιρλανδία - Βρετανία - Γαλλία - Ολλανδία (2015) / Διάρκεια: 1h 59 min / Διανομή: Feelgood Entertainment

Υπόθεση: Σε ένα δυστοπικό, κοντινό μέλλον, όλοι οι άνθρωποι που δεν έχουν σύντροφο, συλλαμβάνονται από το Κράτος και μεταφέρονται σε ένα Ξενοδοχείο όπου είναι υποχρεωμένοι να βρουν έναν ταιριαστό σύντροφο μέσα σε 45 μέρες. Αν αποτύχουν, μεταμορφώνονται σε ένα ζώο της επιλογής τους κι απελευθερώνονται στο Δάσος. Τι θα συμβεί όμως όταν κάποια άτομα θα παραβιάσουν τον κανονισμό, για να θέσουν τους δικούς τους κανόνες;

Ο Αστακός.. και κάπως έτσι φτάσαμε στην 5η Ταινία μεγάλου μήκους του Γιώργου Λάνθιμου (αλλά στην 1η Αγγλόφονη και με αστέρες του Χόλυγουντ στο καστ) και στην 2η Υποψηφιότητά του για Όσκαρ.. Η πρώτη φορά ήταν για την ταινία "Κυνόδοντας (2009)" στην κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.. Ενώ τώρα είναι Υποψήφιος σε μια από τις βασικές κατηγορίες των Όσκαρ, εκείνη του Καλύτερου Σεναρίου και μάλιστα Πρωτότυπου κι όχι απλά Διασκευασμένου.. Και το θέμα δεν είναι πως απλά είναι Υποψήφιος, αλλά και το ότι θεωρώ αρκετά πιθανό να αποτελέσει την μεγάλη έκπληξη της βραδιάς, ανασηκώνοντας το χρυσό αγαλματίδιο σε μια τόσο σημαντική κατηγορία. Παρότι τον έχουν στην τρίτη θέση της πεντάδας τα προγνωστικά, στην συνέχεια θα αναπτύξω το σκεπτικό μου για αυτή μου την πρόβλεψη.. 

Ο Λάνθιμος στον "Αστακό" δείχνει πιο ώριμος από ποτέ.. Διατηρεί την κινηματογραφική του ιδιορρυθμία, αναμιγνύοντάς την με μια "Mainstream" αισθητική, ώστε η ταινία του να είναι πιο εύπεπτη & από το ευρύτερο κοινό.. Η Σκηνοθεσία είναι ευρηματική και χαρακτηρίζεται από σταθερά & μακρινά πλάνα με αργούς ρυθμούς εναλλαγής τους, αποτυπώνοντας ομορφιές της φύσης, μέσα από μια καλαίσθητη φωτογραφία με έμφαση στις γήινες αποχρώσεις.. 

Ο Φακός παρακολουθεί τους ήρωες στην μεγάλη τους δοκιμασία.. Εστιάζει στους Φόβους, στις Ελπίδες και στις Αγωνίες τους.. Άλλοι θα καταλήξουν ευτυχισμένοι σε μια αγκαλιά του/της συντρόφου τους.. Κι άλλοι θα καταλήξουν στην αγκαλιά της άγριας φύσης, ως Ζώα που περιπλανώνται Ελεύθερα, αλλά Μόνα.. Οι κανόνες του Κράτους είναι πολύ αυστηροί για τους μοναχικούς και πολύ πιο γενναιόδωροι για όσους έχουν το ταίρι τους.. Όλοι οι διαγωνιζόμενοι έχουν το ίδιο προθεσμιακό όριο για να τα καταφέρουν.. 45 μέρες.. Αλλά δεν έχουν όλοι τις ίδιες ευκαιρίες.. Άλλοι είναι τολμηροί και αποφασιστικοί.. Άλλοι όμως δειλοί που δεν πιστεύουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν.. Οι πρώτοι έχουν πιθανότητες επιτυχίας, οι άλλοι όμως είναι καταδικασμένοι και αναμένουν το μοιραίο.. Κάποια το Παλεύουν, μα κάποιοι δεν αντέχουν και λυγίζουν.. Προτιμούν να πεθάνουν ως άνθρωποι παρά ως ζώα.. Πάντως πρέπει όλοι τους να ακολουθήσουν τους κανόνες.. όποιος πους παραβεί θα έχει συνέπειες.. Κάποιος όμως αποφασίζει να παραβεί τους κανόνες.. θέλει να τους αλλάξει και να είναι ελεύθερος.. Αλλά τελικά διαπιστώνει πως ακόμα κι αν καταφέρει να ξεγλιστρήσει από τους κανόνες, θα εγκλωβιστεί σε νέους κανόνες.. που πάλι δεν θα τους έχει ορίσει ο ίδιος αλλά κάποιος άλλος για αυτόν.. Η ταινία με παραλληλισμούς και παρομοιώσεις που γίνονται εύκολα αντιληπτοί, βομβαρδίζει τον θεατή με Υπαρξιακά ερωτήματα.. Τελικά το καλύτερο είναι να ζεις μόνος έχοντας την Ελευθερία σου και να κάνεις ότι θέλεις; Η να έχεις μια αγκαλιά που θα "αγκαλιάζει" την ελευθερία σου περιορίζοντάς την και θέτοντας κανόνες, αλλά και που θα σε ζεσταίνει όταν κρυώνεις.. Και τελικά μπορούν δύο άτομα να γίνουν ζευγάρι αν δεν Ταιριάζουν απόλυτα; Και τα κομμάτια του παζλ αρχικά δεν ταιριάζουν μεταξύ τους, αλλά αν ασχοληθείς μπορούν να συμπληρώσουν το ένα το άλλο και να φτιάξουν μια εικόνα.. Οι ήρωες μας δίνουν αγώνα για να κερδίσουν την Αγάπη, αλλά θα πρέπει να δώσουν και μάχες για να την διατηρήσουν.. Και οι μάχες αυτές μπορεί να συναντήσουν δυσκολίες.. Η Αγάπη όταν βρεθεί σε γαλήνια νερά κάνει ταξίδι αναψυχής, αλλά όταν βρεθεί σε φουρτούνα τότε θα δοκιμαστεί.. τότε θα φανεί αν όντως το καράβι της Αγάπης θα καταφέρει να πλεύσει, ή αν θα βουλιάξει.. Κι εκεί είναι που πρέπει να παρθούν οι σωστές αποφάσεις του καπετάνιου.. Πόσο θα πατήσει γκάζι, πόσο θα στρέψει το τιμόνι κι από ποια μεριά.. Έτσι κι ο ήρωας μας ήρθε η στιγμή που έγινε καπετάνιος και πήρε το τιμόνι της Ζωής του στα χέρια του.. Μόνο που όπως ο καπετάνιος στα χέρια του δεν κρατά μόνο την δική του ζωή, αλλά και του πληρώματος.. έτσι και ο ήρωας μας είχε στα χέρια του και την Ζωή ενός άλλου ατόμου.. της Αγαπημένης του.. Κι εκεί έρχεται η στιγμή που δοκιμαζόμαστε όλοι.. στις φουρτούνες κι όχι στα ήρεμα νερά.. Το φινάλε της ταινίας αφήνει ξαφνιασμένο τον θεατή.. Για μια στιγμή απορεί.. αλλά λίγο αν σκεφτεί θα καταλάβει.. αρκεί να κοιτάξει στα βλέμματα, εκεί θα βρει την απάντηση.. Και ενώ θεωρητικά ο Σκηνοθέτης αφήνει δύο εκδοχές, εγώ θεωρώ πως είναι ξεκάθαρο πως η εκδοχή είναι μόνο μία.. Δεν θα πω περισσότερα να μην σας υποψιάσω για το φινάλε.. αλλά θα πω μόνο ένα.. Η ταινία όσο αναπαύει τους οφθαλμούς με τους χαλαρούς ρυθμούς της, άλλο τόσο κρατά σε εγρήγορση τον εγκέφαλο και τον τσιγκλάει καθ όλη την διάρκεια.. Μπράβο λοιπόν σε μια ταινία που θέτει στο βωμό της σκέψης τόσο σημαντικά θέματα.. 

Οι ερμηνείες σε μια ταινία που εστιάζει στα συναισθήματα των ηρώων της, αποτελούν βασικό πυλώνα για την επιτυχία της.. Οι Πρωταγωνιστές Κόλιν Φάρελ και Ρέιτσελ Βάις έδειξαν για άλλη μια φορά τις ερμηνευτικές τους ικανότητες.. και στο χορό που έσυραν ακολούθησε και το υπόλοιπο καστ με το ίδιο κέφι και ενθουσιασμό, καθώς ο Λάνθιμος έπαιζε το τέμπο του ρυθμού.. 

Η μόνη ένστασή μου αφορά την Αθυροστομία της ταινίας, που σε κάποια σημεία ξένιζε εφόσον δεν προσέφερε κάτι δραματουργικά & θα μπορούσε να αποφευχθεί (κυρίως στην σκηνή της περιγραφής του ονείρου της Ρέιτσελ Βάις).. Ίσως με αυτό το τρόπο ήθελε να δώσει μια νότα πιο εκκεντρική ο Λάνθιμος, πάντως η Αθυροστομία σε ένα τόσο πραγματικά ευφυές & καλόγουστο σενάριο, θυμίζει λεκέ πάνω σε κατάλευκο καθαρό νυφικό.. Ευτυχώς ο λεκές αν και έντονος ήταν περιορισμένης έκτασης και δεν επισκίασε την συνολική εικόνα του νυφικού..

Δεν περίμενα μια τόσο συμπαγής ταινία από τον Λάνθιμο, που οι μέχρι τώρα δουλειές του έδειχναν άναρχες σεναριακά.. Ναι μεν είχαν κάτι να πούνε, αλλά το έλεγαν με μια εκκεντρικότητα που δυσαρεστούσε του ευρύτερο κοινό, ακόμα κι αυτό που δεν απαρνείται την εκκεντρικότητα μέχρι ενός ορίου.. Αρκεί να μην φλερτάρει με την χυδαιότητά και τον κυνισμό.. Ο Λάνθιμος βέβαια ποτέ δεν τα ξεπέρασε αυτά τα όρια και όπως όλα δείχνουν, πλέον βάζει & λίγο νεράκι στο εκκεντρικό κρασί του.. Δεν είναι τυχαίο ότι τον Αγκάλιασε το Χόλυγουντ το οποίο ποτέ δεν έδωσε βήμα στο ακραίο σινεμά (στυλ Λαρς Φον Τρίερ "Νυμφομάνιακ-2013").. Οπότε ο Λάνθιμος στην πορεία θεωρώ ότι θα ρίχνει διακριτικά όλο και περισσότερο νερό στο εκκεντρικό κρασί του.. Κι εδώ θα σας αποκαλύψω το σκεπτικό μου για την πρόβλεψή μου για το Πρώτο του Όσκαρ.. Κάτι που πολλοί δεν ξέρουν είναι πως ο Λάνθιμος έχει συμφωνήσει με το Χόλυγουντ για δύο ταινίες Αμερικανικής παραγωγής που θα βγουν το 2017 και το 2018.. Με αστέρες του Χόλυγουντ όπως πάλι τον Κόλιν Φάρελ και την Ρέιτσελ Βάις, την Νικόλ Κίντμαν και την Υποψήφια για Όσκαρ Έμμα Στοουν του "La La Land (2016)".. Οπότε το Χόλυγουντ δεν έβαλε τυχαία σε μια τόσο σημαντική κατηγορία έναν Έλληνα Σκηνοθέτη.. Διότι αρχικά θα κάνει ταινίες με μικρό μπάτζετ, επιφέροντας μεγάλα κέρδη με μικρό ρίσκο, σε μια εποχή που έχει φάει και στραπάτσα το Χόλυγουντ από παραγωγές που του έφεραν χασούρα.. Οπότε με λίγη διαφήμιση και φυσικά με το ταλέντο του θα έχουν δημιουργήσει ένα νέο αστέρι.. Και η καλύτερη διαφήμιση θα είναι το Όσκαρ.. Ήδη ο Μ. Νάιτ Σιάμαλαν μίλησε με πολύ καλά λόγια για τον Λάνθιμο και αποκάλυψε πως τον έμπνευσε αισθητικά στην νέα του ταινία "Ο Διχασμένος (2016)".. Άλλωστε το Όσκαρ σεναρίου το δίνουν συχνά σε ονόματα που δεν είναι προτοκλασάτα του Χόλιγουντ.. Και οι αντίπλαοι σε αυτοί την κατηγορία που θεωρούνται ως φαβορί είναι η ταινία "Manchester by the Sea (2016)", της οποίας το σενάριο δεν το υπογράφει κάποιο ιδιαιτέρα σημαντικό όνομα, ούτε φέρει στοιχεία πρωτοτυπίας.. Ενώ το δεύτερο φαβορί που είναι το "La La Land (2016)", θα σαρώσει τα Όσκαρ σε όλες τις Υπόλοιπες κατηγορίες.. Συνήθως η ταινία που σαρώνει τα βραβεία δεν αποσπά & αυτό του Σεναρίου!! Οπότε δεν θεωρώ διόλου απίθανο να το αποσπάσει η δική μας ταινία.. 

Συνοψίζοντας.. Έχουμε μια ταινία Χάρμα Οφθαλμών και Τροφή Μυαλών.. Σε ένα σύμπαν που μοιάζει να συναντιέται με τον αλλόκοτο κωμικό κόσμο του Γουές Άντερσον και τον αλόκοτο δραματικό κόσμο του Τακέσι Κιτάνο στην ταινία "Κούκλες (2002)".. Τα Συναισθήματα κοντράρονται με την Ανάγκη για Επιβίωση & η Συντροφικότητα παίζει καθοριστικό παράγοντα για την Εξέλιξη της Ζωής.. για τον αν θα ζούμε τελικά ως Άνθρωποι ή ως Ζώα.. Και θα κλείσω με μια σχετική ατάκα του Φιλμ, όταν ερωτήθηκε κάποια για την τελευταία της επιθυμία πριν γίνει Ζώο:

"Σκέψου να επιλέξεις κάτι που δεν θα μπορείς να κάνεις ως Ζώο και μπορείς να κάνεις μόνο ως άνθρωπος, θα ήταν κουτό για παράδειγμα να επιλέξεις να κάνεις σεξ με κάποιον, αυτό θα το κάνεις συνέχεια και ως Ζώο!!!"..

Κόλιν Φάρελ & Ρέιτσελ Βάις Ερωτευμένοι στην Δοκιμασία της Αγάπης

Ο Γιώργος Λάνθιμος Καμαρώνει με τα Αστέρια του & Σκέφτεται την βραδιά των 'Όσκαρ (26/02/17)

Τρέιλερ: