Cine...σθημα: κριτική: ΣΩΜΑ ΜΕ ΣΩΜΑ (DE ROUILLE ET D’OS) [**]

[πρεμιέρα: Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας 19/9/12 & 22/9/12
Στις αίθουσες 29/11/2012]

Δραματική / Σκηνοθεσία-Σενάριο: Ζακ Οντιάρ / Πρωταγωνιστούν: Μαριόν Κοτιγιάρ, Ματίας Σένερτς, Αρμάντ Βερντούρ, Σελίν Σαλλέτ / Παραγωγή: Γαλλική-Βελγική / Διάρκεια: 120 λεπτά.

Υπόθεση: Μια εκπαιδεύτρια φαλαινών μετά από ατύχημα χάνει και τα δυο της πόδια. Ένας μποξέρ συμμετέχει σε παράνομους αγώνες πάλης στοιχημάτων για να επιβιώσει με το μικρό του γιό. Οι δρόμοι τους συναντιούνται και προσπαθούν μέσω της αγάπης να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον να ορθοποδήσουν ξανά.

Το πολυαναμενόμενο «Σώμα με Σώμα» κάνει την έναρξη του φετινού Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» (στις 19/9/12), ενώ απέσπασε θριαμβευτικές κριτικές όπου κι αν προβλήθηκε (όπως στις Κάννες). Τα βασικά θέματα που πραγματεύεται το φιλμ είναι: Η δυσκολία προσαρμογής του ανθρώπου μετά το σοκ αναπηρίας. Η κυνικότητα του ανθρώπου και τα προβλήματα που προκαλεί σε όσους στηρίζονται σε αυτόν. Και η αγάπη ως εξυγίανση των δύο που προανέφερα.

Ας δούμε τώρα τον τρόπο προσέγγισης όσων πραγματεύεται το φιλμ. Ο Σκηνοθέτης, Ζακ Οντιάρ («A Prophet» 2009), με ρεαλισμό και μεθοδικότητα μεταφέρει σταδιακά τις ψυχολογικές μεταπτώσεις της ηρωίδας. Από την καθημερινότητα στο σοκ, από το σοκ στην κατάθλιψη και από την κατάθλιψη στην επανένταξη στην κοινωνία και στη ζωή. Όλα αυτά τα στάδια παρουσιάζονται με αψεγάδιαστο τρόπο σε κάθε τομέα. Ζουμάρισμα στο εκφραστικό πρόσωπο της ηρωίδας, ενώ η εναλλαγή από τα σκοτεινά στα φωτεινά πλάνα αποτυπώνουν τις ψυχολογικές μεταπτώσεις. Σημειωτέα η χαρακτηριστική σκηνή όπου ο φακός καταγράφει τις αντανακλάσεις του ήλιου, μεταφέροντας στον θεατή την ενοχλητική αντηλιά. Ώστε να βιώσει την δυσκολία προσαρμογής της ηρωίδας από το σκοτάδι στο φως. Με αντίστοιχα καλοδουλεμένες σκηνές ο φακός μεταφέρει κάθε στάδιο προσαρμογής, με λεπτότητα και ακολάκευτο ρεαλισμό.

Ας δούμε τώρα την προσέγγιση του άλλου θέματος που πραγματεύεται η ταινία. Ο ήρωας μας είναι ένας αντιφατικός κινηματογραφικός χαρακτήρας, τον οποίο υποτίθεται πως συμπαθής και αντιπαθείς παράλληλα. Εδώ ο σκηνοθέτης έχει δύσκολο έργο προσπαθώντας να κάνει τον θεατή να συμπαθήσει τον ήρωα, χωρίς όμως να τον αγαπήσει και να τον αντιπαθήσει χωρίς να τον μισήσει. Τις ισορροπίες αυτές ο σκηνοθέτης δεν καταφέρνει να τις χειριστεί σωστά, με αποτέλεσμα ο ήρωας να γέρνει επικίνδυνα προς την απαξιωτική ματιά του θεατή. Ναι μεν έπρεπε να προβληθεί ο κυνισμός του ήρωα, αλλά κάπου το παράκανε. Το ότι ήταν σαρκικός και έβλεπε τις γυναίκες σαν ένα κομμάτι κρέας ικανοποίησης βιολογικών αναγκών του, θα γινόταν αντιληπτό από τον θεατή και με λιγότερες σκηνές ευκαιριακού σεξ (τουλάχιστον ο φακός παρακολουθούσε με διακριτικότητα αυτές τις σκηνές χωρίς να «σκανδαλίζει» τον θεατή). Χαρακτηριστική είναι η σκηνή, κατά την οποία ο πα-τέρας δεν πάει να πάρει το παιδί από το σχόλιο όταν σχολάει, γιατί εκείνη την ώρα.. «έτρωγε ωμό κρέας». Μια άλλη σκηνή που προβάλει με μεγάλη ακρότητα και υπερβολή, τα βίαια ξεσπάσματα του ήρωα: Το παιδί του κλαίει γιατί ο μπόγιας μόλις μάζεψε το αγαπημένο του σκυλάκι, ο πα-τέρας του φωνάζει να σταματήσει και το παιδί δεν σωπαίνει, τότε του χτυπάει το πίσω μέρος του κεφαλιού σε ένα έπιπλο, αδιαφορώντας μετά για το αν έπαθε κάτι (προβάλλοντας ένα τέρας ή μη ρεαλιστικό άνθρωπο). Οπότε σε αυτό το κομμάτι δεν τα καταφέρνει με τις ισορροπίες που λέγαμε, ο ήρωας γίνεται έντονα μισητός προς τον θεατή.

Όπως ανέφερα και στην υπόθεση, οι δύο ήρωες προσπαθούν μέσω της αγάπης να ορθοποδήσουν ξανά στη ζωή. Η ηρωίδα μας έχει περισσότερη διάθεση να δεχτεί την αγάπη και να βοηθηθεί από αυτήν. Ο άκαρδος, κυνικός και σαρκικός μας ήρωας, με τα λιγοστά ίχνη συναισθημάτων, δυσκολεύεται πολύ περισσότερο. Η σχέση τους, ακροβάτεί μεταξύ σοβαρής και ευκαιριακής κατάστασης. Η ηρωίδα προσπαθεί να προσθέσει στο φιλμ νότες Ρομαντισμού (όχι όμως και ολοκληρωμένη Ρομαντική Ορχήστρα, απλές νότες). Αφού κι αυτή δείχνει ευάλωτη σε μια πιο χαλαρή αντιμετώπιση των ερωτικών σχέσεων, ώστε να αποδεχτεί μια καθαρά σαρκική εξέλιξη της γνωριμίας τους, έστω και αν ήταν προσωρινή αυτή η αποδοχή της (μετά του το ξέκοψε μαχαίρι). Και φυσικά από την πλευρά του κυρίου είχαμε ανάμιξη κάποιας τρυφερότητας μαζί με τόνους κυνισμού και χυδαιότητας, σε βαθμό όμως που εξάλειφε κάθε «γλυκιά» γεύση, αφήνοντας στο κοινό «πικρία», η οποία φρέναρε κάθε συγκίνηση. Χαρακτηριστικές είναι δύο σκηνές: 1) Την παίρνει αγκαλιά για να την βάλει στη θάλασσα να κάνει μπάνιο και μετά πάει και κοιμάται σε μια ξαπλώστρα ξεχνώντας το ότι η κοπέλα χρειαζόταν την βοήθειά του για να μπορέσει να βγει πάλι έξω. 2) Την πάει σε ένα κλαμπ και επειδή αδυνατούσε εκείνη να χορέψει, χόρεψε αυτός με κάποια άλλη και μετά τον έπιασε η «Βιολογική του Ανάγκη» και έφυγε μαζί με την παρτενέρ του μπροστά στα μάτια της κοπέλας, αφήνοντάς την μόνη στο κλαμπ. Βέβαια ο σκηνοθέτης είχε σκοπό να παρουσιάσει την τρυφερότητα από την πλευρά της πρωταγωνίστριας και την ωμότητα από την πλευρά του πρωταγωνιστή, όμως αυτή η πολύ έντονη αντίθεση, εμπόδιζε και την στοιχειώδη ερωτική χημεία μεταξύ των πρωταγωνιστών, αποδίδοντας ένα άγευστο ζευγάρι. Η πολύ απότομη «μετάγγιση» συναισθημάτων του κεντρικού χαρακτήρα, κατόπιν μεγάλου προσωπικού σοκ, φαντάζει αναγκαστικός μονόδρομος προς το φινάλε, αλλά ο θεατής θα προσδοκούσε ένα διαφορετικό μονοπάτι, που θα οδηγούσε πιο ομαλά στην τελική έκβαση του φιλμ.

Ειδική μνεία για την ερμηνεία της Μαριόν Κοτιγιάρ. Μια ηθοποιός που συνδυάζει την γοητευτική παρουσία με την πλούσια γκάμα ρόλων και μια ερωτεύσιμη ερμηνεία («Οι Ατελείωτοι Αρραβώνες», «Ζωή σαν Τριαντάφυλλο», «The Dark Knight Rises»). Η πλέον αναγνωρισμένη Γαλλίδα ηθοποιός, παρά την σχετικά νεαρή της ηλικία (37 χρονών - 1975) έχει αποσπάσει Όσκαρ Ά Γυναικείου ρόλου και Χρυσή Σφαίρα Γυναικείου ρόλου το 2007 για την ταινία «Ζωή σαν Τριαντάφυλλο», όπως και άλλα βραβεία στη συλλογή της. Εδώ καταθέτει τον καλύτερό της εαυτό και δεν διστάζει να τσαλακώσει ερμηνευτικά το γοητευτικό της πρόσωπο. Το φιλμ χωρίς την ερμηνεία της, ίσως να μην γνώριζε τέτοια αποδοχή, αφού η Κοτιγιάρ μονοπωλεί το ενδιαφέρον της ταινίας.

Ένα Θέμα ιδανικό για έντονες συγκινήσεις.. Μια ταινία Αψεγάδιαστη κατά κύριο λόγο.. Μα ένας τόσο παγερός αρσενικός χαρακτήρας, που σβήνει όποια προσπάθεια της ηρωίδας να «ζεστάνει» τον θεατή. Και μια πρωταγωνίστρια που κρατά όρθια την ταινία ως το τέλος, παρόλο που η ίδια στηρίζεται στα μηχανικά της ποδαράκια και το μπαστουνάκι της.

Τελικός απολογισμός.. Περίμενα κάτι πιο "δυνατό" Cine...σθηματικά! Ήθελες να Αισθανθείς και να Νιώσεις .. αλλά κάτι σε "Φρέναρε"..

Άλλες Γνώμες..

Elias Tse: ** (2) / Antony Bo: *** (3) / Christiannadam: *** (2,5-3)