Με 10 υποψηφιότητες για τα όσκαρ του 2009
Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Μοντάζ, Διασκευασμένου Σεναρίου, Φωτογραφίας, Μουσικής, Τραγουδιού (2 υποψηφιότητες), Μίξης ήχου, Μοντάζ Ήχου.
Απέσπασε Όσκαρ σε 8 κατηγορίες
ενώ ήταν υποψήφιο σε 9 κατηγορίες. Έχασε μόνο αυτό του Μοντάζ Ήχου.
[πρεμιέρα: 05/03/09]
Σκηνοθεσία: Danny Boyle / Πρωταγωνιστούν: Dev Patel, Freida Pinto, Mia Drake, Imran Hasnee, Jalali Faezeh / Διάρκεια: 120'' λεπτά.
Υπόθεση: Ένας φτωχός Ινδός ο Τζαμάλ, συμμετέχει σε ένα τηλεπαιχνίδι και κερδίζει ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό απατώντας σωστά σε όλες τις ερωτήσεις. Λίγο πριν την τελευταία ερώτηση κινεί υποψίες και συλλαμβάνεται από τις αρχές για να διαπιστωθεί εάν όντος ήξερε τις απαντήσεις ή εάν τους εξαπάτησε. Σιγά σιγά οι αρχές διαπιστώνουν κάτι για τον Τζαμάλ που δεν είχαν υπολογίσει…
Κάποιες φορές μία καλή ταινία μπορεί να έρθει από εκεί που δεν το περιμένεις. Και αναφέρομαι στον σκηνοθέτη Danny Boyle, τον οποίο γνώρισε το κοινό κυρίως από την ακραία ταινία του για τα ναρκωτικά Trainspoting. Όταν είχα δει αυτή την ταινία είχα πει ότι δεν θα ξαναέβλεπα ταινία αυτού του δημιουργού, γιατί έκανε χρήση ωμότατων ερωτικών σκηνών που θα μπορούσαν άνετα να χαρακτηριστούν ως πορνογραφία (παρουσιάζονταν τα γεννητικά όργανα σε κοινή θέα στις ερωτικές σκηνές, αυτό εγώ το ξέρω ως πορνογραφία, αλλά για τους πολύ κουλτουριάρηδες αυτό μεταφράζεται ως ποιοτική κουλτούρα υψηλού βεληνεκούς!!!). Δεν περίμενα από αυτόν τον σκηνοθέτη που φλέρταρε με την χυδαιότητα στο Trainspoting, να δημιουργήσει μία ταινία που θα αγκαλιάζει το συναίσθημα, την αγνότητα της παιδικής ψυχής, την τρυφερότητα και τον ρομαντισμό!
Ο σκηνοθέτης παρουσιάζει τις φτωχογειτονιές τις Ινδίας και μεταφέρει στον θεατή τις άθλιες συνθήκες επιβίωσης. Βλέπουμε τον ορισμό της οικονομικής εξαθλίωσης, τον μηδενισμό της αξίας της ανθρώπινης ύπαρξης, γενικότερα την επικράτηση των νόμων της ζούγκλας. Μέσα από αυτή την εξαθλίωση όμως ξεπροβάλει ο ήρωας μας, ο οποίος αρνείται να ακολουθήσει αυτούς του κανόνες και θέτει δικούς του ηθικούς και πολιτισμικούς κανόνες, τους οποίους προσπαθεί να κρατήσει «ζωντανούς» μέσα από την σκληρή μάχη που δίνει με την ζωή του. Μία σκληρή μάχη που θα του διδάξει πάρα πολλά, περισσότερα κι από αυτά που διδάσκουν τα βιβλία και τα πανεπιστήμια στα κολεγιόπαιδα τον «καλών» οικογενειών. Ο ήρωας μας καθοδηγείται και από ένα άλλο πολύ ισχυρό συναίσθημα, κάτι που είναι ξεχασμένο από τους περισσότερους, κάτι που δεν διδάσκεται πουθενά, η πραγματική αγάπη που μπορεί «να γκρεμίσει οποιοδήποτε εμπόδιο». Αυτό για πολλούς ακούγεται πολύ ρομαντικό, ίσως να φέρνει στο νου και σκηνές από ελληνικές ταινίες μελό του Ξανθόπουλου, για τον Τζαμάλ όμως αυτό δεν είχε στοιχεία υπερβολών, ήταν κάτι αληθινό, κάτι που το πίστευε και το υποστήριξε αναλαμβάνοντας οποιοδήποτε κόστος και τίμημα (για να κερδίσει την αγαπημένη του Λατίκα [Freida Pinto] ρίσκαρε και την ίδια του τη ζωή). Δεν διστάζει να συγκρουστεί ακόμα και με αυτό που όλοι τρέμουν στο άκουσμά του, αυτό που άλλοι προσκυνάνε, αυτό στο οποίο κάποιοι καταφεύγουν για να φύγουν από την μιζέρια και τα προβλήματά τους (όπως έπραξε ο αδερφός του), δεν διστάζει να συγκρουστεί με την ίδια την μαφία για να κερδίσει την κοπέλα που αγαπάει (χαρακτηριστική σκηνή: Η σκηνή όπου ο Τζαμάλ υποδύεται τον μάγειρα για να πλησιάσει την αγαπημένη του, ρισκάροντας την ζωή του!). Για τον τζαμάλ η σχέση με το χρήμα είναι λίγο διαφορετική από ότι για τους περισσότερους ανθρώπους. Για άλλους είναι αυτοσκοπός, όνειρο ζωής για αυτόν είναι ένα μέσο για να αποσπάσει την προσοχή κάποιου συγκεκριμένου προσώπου. Ο Τζαμάλ δεν εμπιστευόταν εύκολα, άκουγε αυτό που αισθανόταν κι όχι αυτό που του έλεγαν η όραση και η ακοή του.
Ο ήρωας αυτός (ήρωας και με τον κυριολεκτικό όρο της λέξης) ενσαρκώθηκε από τον 18χρονο Dev Patel (γεννήθηκε στο Λονδίνο), η ερμηνεία του ήταν πειστική και μπορεί να χαρακτηριστεί εξαίσια, το ύφος του παρόλο που κουβάλαγε όλο τον πόνο που του πρόσφερε απλόχερα η ζωή, έδειχνε ότι αντιστέκεται, παλεύει, δεν πτοείται. Η ερμηνεία του χαρακτηριζόταν από πραότητα και ένταση παράλληλα, το πρώτο έδειχνε τον πόνο του και το δεύτερο την πίστη του ότι θα κερδίσει τη ζωή. Στα ίδια επίπεδα ποιότητας ακολουθούσαν και οι υπόλοιπες ερμηνείες, ακόμα και οι ρόλοι με μικρή συμμετοχή (όπως του αστυνομικού, του «διοργανωτή» των ζητιάνων κ.α.).
Ο «φακός» του σκηνοθέτη έριξε αρκετό φως σε ένα πολύ σοβαρό θέμα της εποχής, στους ζητιάνους. Τι είναι άραγε οι ζητιάνοι, είναι απλά κάποιοι που βαριούνται να δουλέψουν και έχουν στραφεί στο εύκολο χρήμα; Η ταινία δείχνει σκηνές που σοκάρουν, δείχνει πως εκμεταλλεύονται κάποιοι τον άνθρωπο και τον μετατρέπουν σε προϊόν εμπορεύσιμο. Είδαμε να «παρασκευάζονται» ανθρώπινα προϊόντα προς ζητιανιά, τυφλοί, κουτσοί κ.α.
Η ταινία ξεκινάει με τα βασανιστήρια του Τζαμάλ από την αστυνομία, μετά την σύλληψη του ως υπόπτου που εξαπάτησε για να βγάλει χρήματα μέσα από ένα τηλεπαιχνίδι. Η ανάκρισή του από τις αρχές γίνεται η αφορμή για να δούμε το τι είχε συμβεί στο τηλεπαιχνίδι, αλλά και η αφορμή για να παρουσιαστεί στο πανί ολόκληρη η ζωή του Τζαμάλ από την παιδική του ηλικία. Οπότε το μεγαλύτερο μέρος του έργου εξελήσεται μέσω της αφήγησης του κεντρικού ήρωα, με αφορμή την ανάκριση. Ο θεατής έχει αγωνία για την εξέλιξη των γεγονότων με κορύφωση προς το φινάλε, δεν έχουμε αγωνία μόνο για το ποιο θα είναι το αποτέλεσμα του τηλεπαιχνιδιού, για το αν ο Τζαμάλ τελικά θα κερδίσει τα χρήματα, περισσότερο αγωνία έχουμε για το αν θα κερδίσει τον άνθρωπο που αγαπάει. Άλλωστε ο Τζαμάλ μας έχει πείσει ότι δεν το αφορούν τα χρήματα αλλά χρησιμοποίησε την εκπομπή αυτή επειδή ήξερε πως την παρακολουθούσε συχνά η αγαπημένη του, με την ελπίδα ότι θα τον έβλεπε μιας και δεν μπορούσε να την συναντήσει διαφορετικά.
Ο αδερφός του Τζαμάλ, διάλεξε διαφορετικό δρόμο παρόλο που μεγάλωσαν μαζί ακολούθησαν εντελώς διαφορετικά μονοπάτια στη ζωή, ο αδερφός του προσκύνησε το χρήμα. Όμως στο τέλος κατάλαβε ότι ακολούθησε λάθος διαδρομή και με μία πολύ χαρακτηριστική σκηνή ο σκηνοθέτης μας έδειξε την μετάνοια του. Η σκηνή αυτή παραλληλιζόταν με μία άλλη σκηνή για να κάνει ο θεατής έναν συσχετισμό. Θα αναφερθώ σε αυτή τη σκηνή γιατί θεωρώ πως έγινε με μεγάλη μαεστρία (θα προσέξω όμως να την παρουσιάσω με τρόπο που δεν θα αποκαλύψω κάτι από το φινάλε): O Τζαμάλ έχει φτάσει στην τελευταία ερώτηση, λίγο πριν γίνει εκατομμυριούχος, ο αδερφός του έχει μπει σε μία μπανιέρα που την έχει γεμίσει με χρήματα να κάνει ένα μπάνιο μέσα στη χλιδή και οι δύο είναι έτοιμοι να κολυμπήσουν στο χρήμα. Ο Τζαμάλ τελικά μας δείχνει ότι κερδίζει ή χάνει τα χρήματα και παράλληλα βλέπουμε τον αδερφό του στην μπανιέρα να κάνει μία κίνηση που τον λυτρώνει ως άνθρωπο και να λέει κάτι προς τον Τζαμάλ «Ο θεός είναι μεγάλος». Αυτή η σκηνή δείχνει τελικά ότι κάποιες φορές «το χρήμα δεν φέρνει την ευτυχία» και αυτή όμως η έκφραση πάλι για κάποιους θα θυμίζει μελό ταινία του Ξανθόπουλου.
Κάτι άλλο που ήθελε να επισημάνει ως μήνυμα ο σκηνοθέτης μέσα από τις σωστές απαντήσεις που έδωσε ο Τζαμάλ στο τηλεπαιχνίδι, ήταν ότι κάποιες φορές η μόρφωση δεν βγαίνει μόνο μέσα από τα σπουδαστικά κέντρα αλλά από την ίδια την ζωή. Ο Τζαμάλ δεν πήγε σε πανεπιστήμια, αλλά όπως αποδείχτηκε δεν έκανε ούτε μία απουσία από το πανεπιστήμιο της ζωής του! Πολύ ωραία ήταν και η χορογραφία που παρακολουθήσαμε στους τίτλους τέλους, η οποία έδενε με το φινάλε της ταινίας.
Μία ταινία που άξιζε όλα αυτά τα βραβεία που έχει συγκεντρώσει μέχρι τώρα και θα της άξιζε στο ράφι με τα έπαθλά της να μπουν και αρκετά χρυσά αγαλματίδια από την απονομή των Oscar. Το ράφι της μπορεί να χωρέσει μέχρι και 9 αγαλματίδια, γιατί σε τόσες κατηγορίες είναι υποψήφια, με πρώτα και καλύτερα αυτά της Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας.
Συνοψίζοντας: Αγάπη, Ρομαντισμός, Πίστη, Θάρρος και Μαθήματα Ηθικής, ραμμένα σφιχτά και σωστά πάνω στο πανί της μεγάλης οθόνης από ένα σκηνοθέτη που με ξάφνιασε θετικά!!