Σε αυτό το άρθρο θα εστιάσω στις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα σε δύο συγγενικές τέχνες. Αναφέρομαι στον Κινηματογράφο και το Θέατρο που αντλούν τα θέματά τους μέσα από την ίδια τη ζωή και την παρουσιάζουν πάνω σε ένα σανίδι ή σε ένα λευκό πανί. Κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί την σπουδαιότητα και των δύο τεχνών, ακόμα κι αν δεν είναι οπαδός τους.
Οι θεατές θεάτρου και κινηματογράφου έχουν κάτι κοινό, τους αρέσει να παρακολουθούν μια ιστορία που είναι βγαλμένη μέσα από την ζωή, να είναι μάρτυρες μιας δραματουργικής εξέλιξης και να μοιράζονται τις χαρές, τις λύπες και τους προβληματισμούς των ηρώων. Είναι δύσκολο να βρεις κάποιον που να λατρεύει το ένα και παράλληλα να μισεί το άλλο, συνήθως Θεατρόφιλοι και Cinephile αναγνωρίζουν και τις δύο αυτές μορφές τέχνης, αλλά ανήκουν σίγουρα σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα τέχνης. Μετά από αυτό το άρθρο θα διαπιστώσετε πως δύσκολα θα προκύψει νικητής και ότι η μία μορφή τέχνης θα βγάλει το καπέλο στην άλλη υποκλινόμενη μπροστά της…
Πάμε Σινεμά ή Πάμε Θέατρο;
Η έξοδος για το θέατρο πάντα είχε μια μεγαλύτερη επισημότητα και αίγλη, το κοινό προσέχει περισσότερο το ντύσιμο του. Η έξοδος για σινεμά από παλιά είχε μια λαϊκότερη διάσταση, σε αυτό συμβάλει και η μεγάλη διάφορα που είχε πάντα το αντίτιμο του εισιτηρίου μεταξύ των δύο (τριπλάσια τιμή).
(Σινεμά-Θέατρο: 0-0 / Σημειώσατε: Χ)
Θεατής και Καλλιτέχνης
Ο θεατής του θεάτρου μπορεί να έχει μια άμεση και ζωντανή επικοινωνία με τον καλλιτέχνη, μπορεί να χειροκροτήσει και να ακουστούν οι αντιδράσεις του. Αυτή η ζωντανή επαφή λείπει από τον κινηματογράφο, δεν μπορείς να μεταφέρεις άμεσα στο καλλιτέχνη τα συναισθήματά σου.
(Σινεμά-Θέατρο: 0-1 / Σημειώσατε: 2)
Παράσταση και Προβολή
Το κοινό του κινηματογράφου δεν έχει την αποκλειστικότητα που έχει το κοινό του θεάτρου, γιατί μια προβολή είναι μια κόπια που παρουσιάζει ακριβώς το ίδιο με τις άλλες προβολές, ενώ μια παράσταση γίνεται αποκλειστικά και μόνο για το κοινό εκείνης της ημέρας. Επίσης μπορεί να διαφέρει μια παράσταση από μια άλλη μέσω αυτοσχεδιασμών του καλλιτέχνη. Άρα η προβολή είναι κάτι "ψυχρό", η παράσταση κάτι πιο "γραφικό" και "αποκλειστικό".
(Σινεμά-Θέατρο: 0-1 / Σημειώσατε: 2)
Τα Σκηνικά και ο Φυσικός Χώρος
Το δυνατό χαρτί του κινηματογράφου είναι η παρουσίαση των δρώμενων στον φυσικό τους περιβάλλοντα χώρο. Ενώ στο θέατρο ο χώρος παρουσιάζεται μόνο μέσα από τα σκηνικά. Η λίμνη στο σινεμά είναι μία λίμνη, ενώ στο θέατρο είναι ένα γαλάζιο πέπλο που κυματίζει με τη βοήθεια ενός ανεμιστήρα. Κάποιος μπορεί να πει σαν αντίλογο ότι επειδή απουσιάζει ο φυσικός χώρος μπορεί να δοθεί μια πιο ουτοπική και παραμυθένια διάσταση στην εικόνα, αλλά αυτό μπορεί να γίνει και στον κινηματογράφο μέσω της φωτογραφίας και των οπτικών εφέ. Πολλές φορές τα πλάνα του κινηματογράφου δεν αποτυπώνουν απόλυτο ρεαλισμό με σκοπό να αποδώσουν αυτή την κάπως "ψεύτικη", παραμυθένια εικόνα. Επίσης στο σινεμά μέσω των οπτικών εφέ μπορούν να αποδοθούν με φυσικότητα και φανταστικά γεγονότα, όπως προϊστορικά τέρατα, εξωγήινοι κ.α.
(Σινεμά-Θέατρο: 1-0 / Σημειώσατε: 1)
Σκηνοθεσία
Σε αυτό το σημείο υπερισχύει κατά κράτος ο κινηματογράφος λόγω άπειρων επιλογών και τεχνολογικών δυνατοτήτων. Στο θέατρο είναι αρκετά συρρικνωμένα τα όρια των σκηνοθετικών επιλογών, αφού απουσιάζουν τα τρυκ της κάμερας.
(Σινεμά-Θέατρο: 1-0 / Σημειώσατε: 1)
Ερμηνευτές
Στο θέατρο πάντα ο καλλιτέχνης δείχνει περισσότερο την αξία του, διότι δεν υπάρχει η ευχέρεια των πολλών γυρισμάτων, έχει μόνο την δυνατότητα της πρόβας πριν την παράσταση. Στο σινεμά έχει απέναντι του μια κάμερα που του δείχνει "επιείκεια", του επιτρέπει να ξαναπροσπαθήσει αν δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, ενώ στο θέατρο έχει απέναντι του το "αυστηρό" κοινό, που θα τον κρίνει από την πρώτη του προσπάθεια. Επίσης στον κινηματογράφο ο ηθοποιός μπορεί να μάθει το κείμενο του ρόλου αποσπασματικά για την κάθε σκηνή, ενώ στο θέατρο πρέπει να μάθει απέξω ολόκληρο το κείμενο, αφού θα το ερμηνεύσει χωρίς διακοπές. Γεγονός που απαιτεί πολύ δυνατή αποστήθιση! Άλλωστε δεν είναι τυχαία η έκφραση που λένε πως: "Ο καλός ηθοποιός στο σανίδι φαίνεται".
(Σινεμά-Θέατρο: 0-1 / Σημειώσατε: 2)
Ο Χρόνος Σβήνει τα Πάντα, Σχεδόν τα Πάντα
Όλοι πάνω σε αυτόν τον πλανήτη δίνουν μία μάχη με το χρόνο, κάποια στιγμή ο χρόνος όμως φέρνει το φινάλε, ρίχνει την αυλαία, φέρνει το τέλος. Μόνο που ο κινηματογράφος τον χρόνο δεν το φοβάται, ούτε φοβάται να πέσουν οι τίτλοι τέλους, διατηρείται αναλλοίωτος. Ένα φιλμ μπορεί να προβληθεί ξανά και ξανά μέσα στο πέρασμα του χρόνου και την ίδια ταινία που παρακολούθησε κάποτε ο παππούς, μπορεί να την δει και το εγγόνι του. Το θέατρο όμως όταν πέσει η αυλαία τελειώνει, η παράσταση που μόλις έγινε δεν θα ξανά γίνει ποτέ ακριβώς όπως έγινε. Ακόμα κι αν ξανά παιχτεί από άλλους καλλιτέχνες μετά από χρόνια, δεν θα έχει μείνει το πρωτότυπο, δεν θα μείνουν κάπου οι καλλιτέχνες όταν πεθάνουν για να τους ξανά δούμε. Θα έχουν μείνει στις μνήμες όσων τους παρακολούθησαν τότε και κάποια στιγμή θα "φύγουν" και θα σβήσουν και οι μνήμες. Άρα ο χρόνος μπορεί να σβήσει το πρωτότυπο μιας παράστασης αλλά ποτέ το πρωτότυπο μιας ταινίας. Ακόμα κι αν βιντεοσκοπηθεί μια παράσταση, αυτό θα έχει γίνει με την βοήθεια κινηματογραφικού μέσου, αρά δεν θα είναι πλέον μια αυθεντική θεατρική παράσταση αλλά μια ταινία.
(Σινεμά-Θέατρο: 1-0 / Σημειώσατε: 1)
Ποιος Κερδίζει;
Δεν μπορώ μέσα από την σύγκριση να πω πως κάποια τέχνη είναι ανώτερη της άλλης, αλλά επειδή μου αρέσει να παραδέχομαι πάντα το πρωότυπο και τους πρωτεργάτες, θα αναγνωρίσω πως το θέατρο προϋπήρξε κατά πολύ του κινηματογράφου (από την αρχαιότητα). Επομένως το σινεμά είχε ένα πολύ καλό δάσκαλο.. το θέατρο. Mαθητής χωρίς δάσκαλο δεν έχει προοπτική. Ο κινηματογράφος ίσως προέκυψε ως μια τεχνολογική εξέλιξη του θεάτρου.
Άρα ο Κινηματογράφος οφείλει πολλά στο Θέατρο.. ίσως και τα πάντα!!!
(Σινεμά-Θέατρο: Τελικό: 3-3 / Σημειώσατε: Χ)